Περί τρόμου...
Σε όλες τις μορφές τέχνης ο τρόμος κατέχει εξέχουσα θέση. Άλλοτε έχει ρόλο διδακτικό, άλλοτε προπαγανδιστικό και άλλοτε απλά... από βίτσιο. Χιλιάδες χρόνια τώρα στην ανθρώπινη κοινωνία, ακόμα και πριν τη σύσταση αυτής, ο τρόμος ή ο φόβος ήταν ένα συναίσθημα ζωτικής σημασίας. Καθώς ο άνθρωπος ερχόταν αντιμέτωπος με το άγνωστο περιβάλλον, κάθε νέα εικόνα, ήχος και μορφή σχημάτιζε στο μυαλό του ένα Τέρας, ένα φρικτό τέρας που γύρω του ιστορίες και κατορθώματα του έδιναν μια σχεδόν θεϊκή μορφή. Η θεϊκή αυτή μορφή μπορεί να ήταν μια σκιά σε ένα άγνωστο δάσος, μια λίμνη που έβγαζε καπνούς, ήχοι από άγνωστα πλάσματα, ένας κεραυνός ή οτιδήποτε δεν μπορούσε να εξήγησή το μυαλό των πρώτον ανθρώπων. Φυσικά φαινόμενα έγιναν θεοί που τιμωρούσαν αλλά και δίδασκαν, παντοδύναμα ζώα έγιναν όντα λατρείας και στο κέντρο όλων αυτών ο άνθρωπος απλά παρακολουθούσε.
Αυτή η παρακολούθηση με τα χρόνια έγινε γνώση και ο θεός της φωτιάς στο πέρασμα του χρόνου έγινε αναπτήρας, ο θεός του κεραυνού έγινε αλεξικέραυνο και ο θεός της βροχής, ομπρέλα. Οι σοφοί σαμάνοι της φυλής σήμερα είναι γιατροί και επιστήμονες και η φυλή που κάποτε άκουγε ιστορίες γύρω από την φωτιά σήμερα κάνει ζάπινγκ στην τηλεόραση. Ένα μόνο δεν έχει αλλάξει από τότε μέχρι σήμερα και είναι η βιολογική ανάγκη ο άνθρωπος να συνέχισει να νιώθει το συναίσθημα του τρόμου. Ακόμα και αν ο τρόπος που ζούμε στην σημερινή κοινωνία με τις τόσες σύγχρονες ανέσεις και παροχές, η ανάγκη να νιώσουμε για λίγες ώρες το αίμα μας να βράζει, η καρδιά μας να χτυπάει σαν τρελή και αυτό το πρωτόγονο συναίσθημα του τρόμου να θέλει να τραφεί με ήχους και εικόνες είναι κάτι που φτάνει και ξεπερνά τα όρια της λογικής αντίληψης και βιολογικής ανάγκης.
Ίσως είναι το μοναδικό συναίσθημα μαζί με αυτό του έρωτα/αγάπης που μας κάνει να καταλαβαίνουμε απόλυτα ότι είμαστε απλά ζωντανοί. Απλά ο τρόμος δεν φθείρεται με τα χρόνια όπως ο έρωτας. Η ιστορίες γύρω από την φωτιά που μας έκαναν να αισθανόμαστε ζωντανοί χιλιάδες χρόνια πριν, σήμερα έχουν την μορφή των τεχνών. Ο άνθρωπος μπορεί και εκφράζεται μέσα από διαφορετικές μορφές τέχνης, διδάσκεται αλλά και προκαλεί. Στην εποχή μας ο κινηματογράφος είναι αυτός που βρίσκεται στο θρόνο αλλά μια ιδιόμορφη και νέα μορφή τέχνης που βρίσκεται ακόμα σε βρεφονηπιακό στάδιο φαίνεται να ανεβαίνει και αυτή δεν είναι άλλη από τα βιντεοπαιχνίδια.
Αυτό που κάνει τα βιντεοπαιχνίδια να ξεχωρίζουν είναι η διαδραστικότητα. Ο παίκτης δεν είναι απλός θεατής αλλά ο ίδιος καθορίζει την ιστορία, έχει συμμετοχή σε αυτήν και πάνω από όλα δεν είναι αμέτοχος παρατηρητής γεγονότων όπως στις ταινίες. Αν και τα περισσότερα παιχνίδια έχουν σαν κέντρο τους την ασταμάτητη και φρενήρη δράση, υπάρχουν και κάποια εκεί έξω που είναι survival horror. Αν και η δράση σε αυτά τα παιχνίδια δεν λείπει, αυτό που κλέβει την παράσταση είναι η ατμόσφαιρα, το σενάριο και το ότι ερχόμαστε σε επαφή με το άγνωστο, με τους πρωτόγονους φόβους μας, με το παραφυσικο/μεταφυσικό, ακόμα και με κατά συρροή δολοφόνους. Ο κατάλογος των survival horror παιχνιδιών είναι ατελείωτος αλλά μέσα σε αυτά, λίγα είναι που πραγματικά μετέφεραν το συναίσθημα του τρόμου από την οθόνη μέσα μας.
Βέβαια εξαρτάται και από την ιδιοσυγκρασία του καθενός και το πόσο είναι δεκτικός σε κάποια πράγματα. Όμως δεν είναι δυνατόν κάποιος να έχει παίξει το Condemned: Criminal Origins και να μην έχει νιώσει τη διαστροφή και την παράνοια που απορρέουν από το παιχνίδι. Δεν είναι δυνατόν την εποχή που βγήκε η ταινία The Blair Witch Project, πριν 13 χρόνια, να έπαιξε το πρώτο παιχνίδι Blair Witch Project Volume 1: Rustin Parr και να μην ένιωσε ότι σε κάθε σκιά και πίσω από κάθε γωνιά κάτι κρύβεται. Παιχνίδια σαν τα πρώτα Resident evil, Silent Hill, τα πιο πρόσφατα Metro 2033, Amnesia, Darkness Within, Scratches δεν είναι δυνατόν να τα παίξει κάποιος και να μην νιώσει αυτό για το οποίο δημιουργήθηκαν - τρόμο. Πιστεύω ότι δεν υπάρχει gamer που να μην θεωρεί τα παιχνίδια τρόμου κάτι ξεχωριστό σαν δημιουργίες σε σχέση με άλλου είδους παιχνίδια και αυτό ίσως να οφείλεται στο ότι τα νέα horror games μετριούνται στα δάκτυλα του ενός χεριού ή απλά όντως είναι ξεχωριστές δημιουργίες λόγω τις ιδιαίτερης θεματολογίας και περιεχομένου τους.
Δυστυχώς ή ευτυχώς στις μέρες μας οι εταιρίες στη βιομηχανία του gaming δεν βλέπουν τα survival horror games σαν επένδυση, όχι επειδή δεν είναι mainstream και δεν πουλάνε, αλλά κυρίως από το φόβο της αποτυχίας. Δεν είναι και το πιο εύκολο να μεταφέρεις το συναίσθημα του τρόμου σε μια διαδραστική εμπειρία την στιγμή που η αγορά κατακλύζεται από χιλιάδες εύπεπτες σεναριακα και σε επίπεδο ατμόσφαιρας δημιουργίες. Το να μεταφέρεις ένα πολεμικό περιβάλλον σε ένα παιχνίδι είναι το πιο εύκολο, καθώς μπορείς όχι μόνο να συλλέξεις πληροφορίες από αληθινά γεγονότα αλλά απλά μπορείς να κάνεις copy paste ήδη δοκιμασμένες συνταγές. Το να φτιάξεις ένα φανταστικό μεσαιωνικό κόσμο είναι αρκετά εύκολο, όπως και το να φτιάξεις ένα sci-fi περιβάλλον (δεν ξέρω αν το ξέρετε αλλά έχουμε πάει στο φεγγάρι). Στα παιχνίδια τρόμου όμως έχεις τον μεγάλο περιορισμό ότι δεν υπάρχει καμμία αληθινή αναφορά και γεγονότα, αφού ούτε τέρατα υπάρχουν, ούτε φαντάσματα, ούτε τερατόμορφοι εξωγήινοι έχουν έρθει στη Γη. Η μόνη λύση που μένει είναι απλά να αντιγραψεις κάποιο ήδη επιτυχημένο παιχνίδι, κάτι που σίγουρα θα γίνει κατακριτέο από την πρώτη μέρα της κυκλοφορίας του.
Οπότε δημιουργικά στα παιχνίδια τρόμου πρέπει πάντα να γίνεται υπέρβαση σε όλους τους τομείς για να έχουν επιτυχία, όμως αυτό είναι ένα ρίσκοπου οι μεγάλες εταιρίες δεν παίρνουν, με αποτέλεσμα τελευταία να έχουμε πολλές ανεξάρτητες παραγωγές, άλλες καλές, άλλες κάτω του μετρίου. Ήταν, είναι και θα είναι οι πιο απαιτητικές παραγωγές στο χώρο του gaming, καθώς συναισθήματα σαν τον τρόμο δύσκολα μπορούν να αναπαραχθούν από ψηφιακούς χαρακτήρες. Είναι, πιστεύω, λάθος κάποιοι να θεωρούν τρόμο το να πετάγονται από το πουθενά τέρατα μέσα από τοίχους με εκκωφαντικό θόρυβο. Άλλο το ξάφνιασμα (Dead Space, όχι ότι δεν είναι παιχνιδάρα) και άλλο o τρόμος (Amnesia). Κλειστοφοβική ατμόσφαιρα, απόκοσμοι ήχοι, μονίμως να σε συνοδεύει το συναίσθημα της ανασφάλειας και όχι να έχεις πέντε υπερόπλα με αμέτρητα πυρομαχικά, είναι βασικά αυτά που συνθέτουν ένα καλό παιχνίδι τρόμου και όχι το ασταμάτητο πιστολίδι ενάντια σε ορδές από ζόμπι/τέρατα κτλ. ΜΠΟΥ!